aantekeningen uit het ondergrondse

aantekeningen uit het ondergrondse

 

 

 

 

 

’t Barre Land speelde ‘Aantekeningen uit het Ondergrondse’ van Fjodor Dostojewski
9 t/m 13 april 2013 in Frascati drie te Amsterdam

In de jaren zestig van de negentiende eeuw, na jaren van dwangarbeid in een Siberisch strafkamp als ‘politieke misdadiger’ schreef Dostojewski de aantekeningen uit het ondergrondse. Hierin houdt een onbekende man een verward, agressief en tegenstrijdig betoog tegen het vooruitgangsdenken van die tijd in, en probeert aan te tonen dat de mens (en daarmee ook de maatschappij die hij heeft gecreëerd en steeds weer zal creëren) fenomenaal ondankbaar is, paradoxaal, destructief en onbetrouwbaar; dat hij daar zijn redenen voor heeft of denkt te hebben; dat hij ondanks de vele berekeningen en logaritmen, voorspellingen en statistieken waarover hij beschikt echter nooit voor rede vatbaar zal blijken te zijn, en dat je van de geschiedenis van de mensheid alles kunt beweren, behalve dat het verstand erin heerst.

Na twintig jaar te hebben gezwegen kruipt de man uit zijn muizenhol, begint aan zijn manische cultuurkritiek, tegen de heersende mening in, tegen alle systeemdenken en modegrillen in;

‘de mens is zo verslingerd aan systemen en aan abstracte gevolgtrekkingen dat hij bereid is de waarheid bewust te verdraaien, bereid is om ziende blind en horende doof te zijn, alleen om de juistheid van zijn logica aan te tonen.’

En hoewel zijn eigen redenaties zich even hard tegen hem zelf keren, hij blijft volhouden dat twee keer twee even goed vijf kan zijn, ook als dit tegen zijn eigen belang indruist.

‘Het ondergrondse’ (een monoloog gespeeld door Vincent van den Berg) werd gevolgd door ‘De aantekeningen’ (door het ensemble) in een volledig nieuwe enscenering, speciaal voor deze gelegenheid opnieuw gemaakt en vertoond in Frascati drie.

van door met: Floortje Bakkeren, Vincent van den Berg, Margijn Bosch, Florian Diepenbrock, Anouk Driessen, Ingejan Ligthart Schenk, Martijn Nieuwerf, en Czeslaw de Wijs.

In 2006 schreef Bas Heine in de NRC een mooi verhaal over Aantekeningen uit het Ondergrondse.